Het familiebedrijf verkopen: hoe doe ik dat?
Na jaren van toewijding, inzet, successen en uitdagingen die je met jouw familiebedrijf hebt doorstaan kom je erachter dat zowel jouw familie als het bedrijf geen wederzijds profijt meer van elkaar hebben. Dit is een zure appel om doorheen te bijten. Het betekent namelijk dat je jouw familiebedrijf zal moeten verkopen.
Het verkopen van jouw familiebedrijf is een ingrijpende beslissing, beladen met emoties, herinneringen en de wens om de toekomst van het bedrijf veilig te stellen. Het is een complex proces dat vraagt om een zorgvuldige afweging van zowel zakelijke als persoonlijke belangen. In dit artikel vertellen wij je hoe je jouw familiebedrijf verkoopklaar maakt en wat belangrijke uitgangspunten zijn voor de waardering. Zo kun jij met vertrouwen deze nieuwe fase ingaan en alles met een goed gevoel afsluiten.
In dit artikel bespreken we:
- Het verschil tussen een familiebedrijf verkopen en reguliere bedrijfsverkoop
- Waarom zou je het familiebedrijf verkopen?
- De mogelijke kopers van het familiebedrijf
- Uitgangspunten voor de waardering van het familiebedrijf
- Het familiebedrijf verkoopklaar maken
De tools van equimerio® ondersteunen het proces van het verkopen van jouw familiebedrijf. Benieuwd hoe? We vertellen je het graag in een demo!
Het verschil tussen een familiebedrijf verkopen en reguliere bedrijfsverkoop
De verkoop van een familiebedrijf is geen standaard transactie. Het is geen kwestie van simpelweg een prijs bepalen en de handtekening zetten. Het verkopen van een familiebedrijf verschilt fundamenteel van een reguliere bedrijfsverkoop omdat er veel meer speelt dan alleen cijfers en contracten.
Bij een reguliere bedrijfsverkoop ligt de focus meestal op financiële aspecten: wat is de waarde van de activa, wat zijn de winstmarges en hoe ziet de markt eruit? Bij een familiebedrijf spelen echter ook emotionele factoren een belangrijke rol. Jij en je familie hebben een diepe band met het bedrijf, gebouwd op jarenlange inzet, een gedeelde geschiedenis en trots. Deze emotionele binding maakt het familiebedrijf verkopen complexer. Het is immers lastig om afstand te nemen van iets wat zo dicht bij je staat.
Daarnaast spelen de familiedynamiek en familiebelangen een belangrijke rol. Beslissingen over de verkoop van het familiebedrijf hebben immers impact op alle familieleden, ook op zij die niet direct betrokken zijn bij de dagelijkse gang van zaken. Het is belangrijk om open te communiceren met de gehele familie, hun mening te respecteren en gezamenlijk tot een besluit te komen over de verkoop van het familiebedrijf. Zo voorkom je dat er later misverstanden of conflicten ontstaan.
Tot slot speelt de factor van afhankelijkheid mee. Veel MKB-familiebedrijven zijn sterk afhankelijk van de inbreng die de ondernemer gedaan heeft. Jij bent het gezicht van het bedrijf en de drijvende kracht achter het succes. Bij de verkoop van het familiebedrijf is het belangrijk om deze afhankelijkheid te verminderen. Dit kan bijvoorbeeld door taken en verantwoordelijkheden te delegeren, processen te optimaliseren en duidelijke afspraken te maken over de overdracht van kennis en expertise.
Waarom zou je het familiebedrijf verkopen?
De beslissing om het familiebedrijf te verkopen neem je niet zomaar. Er kunnen verschillende redenen zijn om tot deze beslissing te komen. We bespreken de meest voorkomende hieronder.
Familie kan het verschil niet meer maken
De belangrijkste reden om het familiebedrijf te verkopen is dat jouw familie niet met het verschil kan maken in het bedrijf ten opzichte van de andere eigenaren. Dit betekent dat zowel de familie als het bedrijf geen wederzijds profijt meer van elkaar verwachten te hebben. Het heeft alleen zin om het bedrijf voort te zetten als jouw familie en het bedrijf een wederzijds voordeel ervaren.
Gebrek aan opvolging
Een veelvoorkomende reden is een gebrek aan opvolging. Als er binnen jouw familiebedrijf geen geschikte kandidaat is om het bedrijf over te nemen, kan verkoop een logische optie zijn. Het is belangrijk om te realiseren dat het voortbestaan van het bedrijf niet alleen afhankelijk is van financiële factoren, maar ook van passie, visie en leiderschap. Als er binnen jouw familie niemand is met deze kwaliteiten of ambities, is het beter om het bedrijf over te dragen aan een externe partij die het met dezelfde toewijding als jou kan leiden.
Kapitaal vrijmaken
Een andere reden kan zijn dat je kapitaal vrij wil maken voor andere doeleinden. Zo kan het misschien wel zijn dat je van je welverdiende pensioen wil gaan reizen of wil investeren in nieuwe projecten. De verkoop van het familiebedrijf kan de financiële middelen geven om dit te realiseren.
Veranderende marktomstandigheden
De veranderende marktomstandigheden kunnen ook een rol spelen. De markt is constant in beweging en het kan soms lastig zijn om bij te blijven als familiebedrijf. Misschien heb je wel te maken met toenemende concurrentie, veranderende klantbehoeften of technologische ontwikkelingen waar je moeilijk op in kunt spelen. Als je merkt dat jouw familiebedrijf niet langer hetzelfde concurrentievoordeel heeft als voorheen, kan de verkoop ervan een strategische keuze zijn.
De mogelijke kopers van het familiebedrijf
Wanneer je tot de beslissing bent gekomen dat het familiebedrijf verkopen de beste optie is, is de volgende stap het vinden van een geschikte koper. Er zijn verschillende partijen die interesse kunnen hebben in de overname van jouw bedrijf:
- Verkoop aan een familielid buiten het eigen gezin: Soms dient zich een familielid buiten de eigen familiestaak aan en dat kan een goede manier zijn om de continuïteit te waarborgen en de familietraditie voort te zetten. Het is echter wel belangrijk om kritisch te kijken naar de geschiktheid van de kandidaat. Heeft deze de juiste kwaliteiten en motivatie om het bedrijf succesvol te leiden? Op het moment dat er geen interesse is van familieleden, of wanneer zij niet over de juiste kwaliteiten beschikken, zul je verder moeten zoeken.
- Verkoop aan het management of een medewerker: Zij kennen het bedrijf van binnenuit en hebben in veel gevallen een sterke band ermee. Verkoop aan jouw personeel kan zorgen voor een soepele overgang en het behoud van waardevolle kennis en expertise.
- Verkoop aan een externe partij: Je kan ook tot het besluit komen om het familiebedrijf te verkopen aan een externe partij. Dit kan bijvoorbeeld een strategische koper zijn, zoals een concurrent of een bedrijf dat synergievoordelen ziet in de overname. Daarnaast kunnen ook investeringsmaatschappijen geïnteresseerd zijn in jouw bedrijf.
- Een hybride vorm: Als laatste is er ook een hybride vorm mogelijk. Hierbij werkt een familielid samen met een externe partij om het bedrijf over te nemen. Dit kan een goede oplossing zijn als er binnen de familie wel interesse is in de voortzetting van het bedrijf, maar niet de nodige expertise of financiële middelen.
Bij het kiezen van een koper is het belangrijk om niet alleen te kijken naar de prijs. Ook andere factoren, zoals de visie van de koper op de toekomst van het bedrijf, de behandeling van het personeel en het behoud van de bedrijfscultuur spelen een belangrijke rol.
Uitgangspunten voor de waardering van het familiebedrijf
Voordat je jouw familiebedrijf te koop aanbiedt, is het essentieel om de waarde ervan te bepalen. Dit is geen exacte wetenschap, maar er zijn wel verschillende uitgangspunten van belang.
De eerste belangrijke uitgangspunt is de verwachte kasstroom. Hoeveel winst zal het bedrijf in de toekomst genereren? Dit is afhankelijk van verschillende factoren, zoals de marktontwikkelingen, de concurrentie en de strategie van het bedrijf. Door een realistische prognose van toekomstige kasstromen te maken, kan je de vraagprijs goed onderbouwen en dat versterkt je positie tijdens de onderhandelingen.
Een ander belangrijk aspect is het risicoprofiel van het bedrijf. Hoe hoger het risico, hoe lager de waarde. Het risicoprofiel wordt bepaald door factoren als de afhankelijkheid van enkele grote klanten, de conjunctuurgevoeligheid en de financiële positie van het bedrijf. Onderschat ook niet het neerwaartse effect van de afhankelijkheid van jouzelf. Door maatregelen te nemen om het risicoprofiel te verlagen, kun je de waarde van het bedrijf verhogen.
Als laatste speelt ook de financieringsstructuur een rol. De verhouding tussen het eigen vermogen en het vreemd vermogen beïnvloedt de waarde van het bedrijf. Een gezonde financieringsstructuur met voldoende eigen vermogen, maar ook niet te veel, is doorgaans een signaal dat het bedrijf professioneel wordt aangestuurd met een open blik naar externe financiers.
Het is verstandig om de waardebepaling niet zelf te doen, maar een onafhankelijke expert in te schakelen. Kies daarvoor een professional die zich nadrukkelijk heeft bekwaamd in bedrijfswaarderingen en is ingeschreven in het RV-register (Registered Valuator).
Naast het bepalen van de huidige waarde is het net zo belangrijk om te kijken naar de mogelijkheden om de waarde van jouw familiebedrijf te optimaliseren. Dit kan bijvoorbeeld door de winstgevendheid te verbeteren, de kosten te verlagen of de marktpositie te versterken. Door investeringen te doen in de toekomst van het bedrijf, maak je het aantrekkelijker voor potentiële kopers en kun je een hogere verkoopprijs bedingen.
Het familiebedrijf verkoopklaar maken
Als je de huidige waarde van het familiebedrijf bepaald hebt en een idee hebt aan welk type van potentiële koper je het bedrijf liefst wil overdragen, is het tijd om het bedrijf verkoopklaar te maken. Dit is een belangrijk proces dat zorgvuldige voorbereiding vereist. Dit is ook een proces dat tijd kost. Begin hier daarom op tijd mee zodat je niet voor verrassingen komt te staan.
Een goede eerste stap om te nemen is het formuleren van een exitstrategie wanneer jij er als eigenaar geen deel meer van uit zal gaan maken. Stel je hierbij de vraag of het bedrijf kan blijven draaien zonder jou. Het belangrijkste is uiteindelijk dat het bedrijf waarde kan blijven creëren zonder dat jij, of andere familieleden, erbij betrokken zijn.
Daarnaast zijn er verschillende juridische en financiële voorbereidingen die je moet treffen. Zo is het belangrijk om ervoor te zorgen dat alle administratie op orde is en dat er een duidelijk beeld is van de financiële positie van het bedrijf. Tevens is het belangrijk om actuele contracten te hebben met klanten, leveranciers en medewerkers. Zorg ervoor dat deze informatie op orde is zodat alle cijfers en informatie eenvoudig en foutloos overgedragen kunnen worden.
Een ander belangrijk aspect is de herstructurering van het bedrijf. Welke bedrijfsonderdelen wil je verkopen en welke niet? Zijn er activiteiten die niet winstgevend zijn of die niet passen bij de kernactiviteiten van het bedrijf? Door het bedrijf te herstructureren, maak je het aantrekkelijker voor potentiële kopers.
Ook mag de optimalisatie van de bedrijfsvoering niet vergeten worden. Zijn er processen die efficiënter kunnen? Kan de winstgevendheid worden verbeterd? Door het bedrijf op alle fronten te optimaliseren, verhoog je de waarde en maak je het aantrekkelijker voor kopers.
Ten slotte is het belangrijk om de organisatiestructuur en de juridische structuur van het bedrijf in kaart te brengen. Dit geeft potentiële kopers een duidelijk beeld van de opbouw van het bedrijf en de onderlinge relatie tussen de verschillende onderdelen.
Alle informatie voor de verkoop van het familiebedrijf centraal op één plek
Het verkopen van je familiebedrijf is een complex en emotioneel proces. Door je goed voor te bereiden en de verschillende aspecten zorgvuldig af te wegen kun je ervoor zorgen dat de verkoop succesvol verloopt en dat de toekomst van het bedrijf gewaarborgd is.
De tools van equimerio kunnen je bij dit proces ondersteunen door alle informatie en documentatie die bij de verkoop komen kijken centraal te beheren en organiseren. Met de Juridische Structuur maak je gemakkelijk alle juridische verhoudingen weer tussen verschillende rechtslichamen. Dit helpt een beeld te creëren van de eigendomsverdeling en de relaties tussen entiteiten en actoren.
Ontdek zelf de voordelen van de equimerio® toolset. Vraag een gratis demo aan!