Het familiebedrijf overnemen, wat nu?
Vroeg of laat zal elk familiebedrijf het stokje over moeten dragen aan de nieuwe generatie. Zakelijk gezien zal dit proces niet veel verschillen van de overname van elk ander bedrijf. Echter is de dynamiek van familiebedrijven vaak anders. Naast zakelijke en financiële belangen kan een overname van het familiebedrijf structuren en eventuele problemen binnen de familie blootleggen. Dit maakt het een ingrijpende periode voor de familie. In dit artikel gaan wij dieper in op wat er allemaal komt kijken bij het overnemen van een familiebedrijf.
In dit artikel:
- De overname van een familiebedrijf
- Welke uitdagingen zijn er bij de overname van een familiebedrijf?
- Tips voor het familiebedrijf overnemen
- De rol van het familiestatuut bij de overname van een familiebedrijf
Lees alles over het familiestatuut in ons gratis e-book!
De overname van een familiebedrijf
Er kunnen verschillende redenen zijn om het familiebedrijf over te nemen. Vaak spelen traditie en continuïteit een grote rol. Zowel de huidige generatie als de overnemer kan de wens hebben om het bedrijf binnen de familie te houden en de waarden en visie voort te zetten. Aan de andere kant kan er ook een persoonlijke motivatie zijn vanuit de nieuwe generatie.
Bij de overname van een familiebedrijf wordt de opvolger in veel gevallen niet alleen de nieuwe eigenaar, maar ook de kartrekker van het bedrijf. Dit betekent dat hij of zij niet alleen na moet denken over de dagelijkse bedrijfsvoering, maar ook over langetermijnstrategieën en de groei van het familiebedrijf. Bij de overname van het familiebedrijf is het belangrijk om te besluiten of de opvolger zowel het eigendom heeft als leiderschap over het bedrijf gaat hebben, of dat deze verantwoordelijkheden gescheiden moeten zijn.
Welke uitdagingen zijn er bij de overname van een familiebedrijf?
De dynamiek van familiebedrijven is anders dan die van andere bedrijven. Het familiebedrijf overnemen brengt dan ook unieke uitdagingen met zich mee. Hieronder gaan wij hier dieper op in:
- Generatieverschillen: Iedere generatie is grootgebracht in andere omstandigheden en periodes. Dit maakt dat de nieuwe generatie vaak een andere kijk op het leven heeft dan de oudere generaties. Dit kan leiden tot conflicten. Echter kan het ook positief uitpakken en leiden tot groei en innovaties binnen het bedrijf.
- Rolwisseling en afstemming: Bij het overnemen van het familiebedrijf is een goede afstemming van de rolwisseling essentieel. Wanneer neemt de opvolger de leiding? En welke verantwoordelijkheden komen daarbij kijken? Hiervoor is een goed gesprek met de huidige generatie en de opvolger nodig om de verwachtingen en verantwoordelijkheden duidelijk in kaart te brengen. Wanneer dit niet gebeurt kan dit leiden tot fricties en verschillende visies op de verantwoordelijkheden
- Visie en toekomstplanning: Een gedeeld toekomstbeeld van alle belanghebbenden binnen het bedrijf is belangrijk om eventuele conflicten te voorkomen en om de hierboven genoemde rolwisseling vorm te geven. Daarnaast moet er een duidelijke visie zijn en bepaald worden wie de leiding neemt bij strategische beslissingen.
- Eigendom en besluitvorming: Het is bij de overname van een familiebedrijf vaak een uitdaging om het eigendom en de daarbij behorende zeggenschap goed te regelen, zeker wanneer er meerdere eigenaren zijn. Afspraken over salaris, dividend en de betrokkenheid van niet-werkzame eigenaren moeten duidelijk zijn zodat spanningen vermeden kunnen worden.
- Financiële afhankelijkheid: De nieuwe generatie moet zich bewust zijn van het belang van financiële onafhankelijkheid. Dit houdt in dat er een balans moet zijn tussen investeringen in het bedrijf en persoonlijke financiële stabiliteit.
- Het loslaten van de huidige generatie: Het komt maar al te vaak voor dat ouders die opgevolgd worden, nog vast blijven houden aan het bedrijf en de leiding blijven geven. Hierdoor zitten zij de nieuwe generatie in de weg.
Tips voor het familiebedrijf overnemen
Het familiebedrijf overnemen kent verschillende uitdagingen. Om het zo soepel mogelijk te laten verlopen hebben wij hieronder enkele tips opgesteld die toe te passen zijn bij een overname van het familiebedrijf.
- Laat de nieuwe generatie in het bedrijf werken: Wanneer de nieuwe generatie voor de overname van het familiebedrijf al enkele jaren werkzaam is geweest in het bedrijf, kent deze de onderneming al
goed. Daarnaast hebben werknemers kunnen wennen aan hun nieuwe leidinggevende en hun aanpak. - Begin op tijd met de planning: Een goede voorbereiding is het halve werk. Begin tijdig met het plannen van de overname van het familiebedrijf en het bespreken van de toekomstige rolverdeling. Hierbij is het essentieel om met elke belanghebbende in gesprek te gaan en te onderzoeken wat hun gedachten en ideeën zijn.
- Betrek een externe adviseur bij het proces: Een objectieve derde partij kan helpen bij de overname van het familiebedrijf. Dit helpt onder andere bij het navigeren door complexe familiedynamieken en bij het opstellen van een overnameplan. Dit overnameplan is essentieel voor een succesvol opvolgingsplan.
- Stel een familiestatuut op: In het familiestatuut worden afspraken opgenomen over het eigendom, management en de rol van niet-werkzame eigenaren. In de volgende paragraaf gaan we dieper in op de rol van het familiestatuut.
- Werk aan het ontwikkelen van leiderschapsvaardigheden: De opvolger moet goed voorbereid zijn op hun nieuwe rol. Dit kan door het ontwikkelen van leiderschapsvaardigheden en door eventueel aanvullende cursussen of opleidingen te volgen.
- Zorg voor een open en eerlijke communicatie: In een familiebedrijf is sprake van meerdere stakeholders en zowel werkzame als niet-werkzame familieleden die ook deels eigenaar kunnen zijn van het bedrijf. Om misverstanden te voorkomen is het essentieel dat er open en eerlijk met elkaar wordt gecommuniceerd. Kortom, er moet een fair process zijn.
De rol van een familiestatuut bij de overname van een familiebedrijf
Een familiestatuut is een belangrijk instrument bij de overname van een familiebedrijf. Deze biedt namelijk een kader voor het beheren van familiewaarden, bedrijfsdoelstellingen en de rol van de verschillende familieleden binnen het bedrijf. In het familiestatuut worden belangrijke afspraken vastgelegd zoals:
- de visie op de toekomst en de doelstelling van het bedrijf,
- de waarden en gedragsregels van de familie en het familiebedrijf,
- het eigenaarschap,
- de eigendomsstrategie en het bestuur van het bedrijf,
- de rollen van de familieleden binnen het bedrijf,
- de toetreding en uittreding van familieleden,
- de procedure voor bedrijfsopvolging,
- en de beloningen van familieleden en andere financiële aangelegenheden.
Een goed opgesteld familiestatuut kan helpen om conflicten te voorkomen en zorgt ervoor dat alle betrokkenen dezelfde verwachtingen hebben. Het statuut wordt immers opgesteld op basis van gesprekken met alle betrokkenen.
Meer weten over het familiestatuut? Je lees er alles over in ons ebook!
Maak het familiebedrijf overnemen makkelijker met equimerio®
Het familiebedrijf overnemen kan een uitdagend proces zijn, maar met de juiste voorbereiding en ondersteuning kan het ook een kans bieden voor groei en innovatie, zowel persoonlijk als voor het bedrijf. Equimerio® kan ondersteuning bieden om familiebedrijven te ondersteunen bij een succesvolle overname, met respect voor de tradities en waarden die het bedrijf groot hebben gemaakt.
Met behulp van het Drie Cirkel Model kunnen de verschillende rollen en relaties binnen het familiebedrijf worden geïdentificeerd. Hierbij wordt er onderscheid gemaakt tussen welke stakeholders eigenaar zijn, familielid en/of in het bedrijf werkzaam zijn. Dit helpt bij het organiseren van besluitvorming en samenwerking.
Daarnaast kan de Juridische Structuur ondersteuning bieden door inzicht te geven in welke stakeholders in welk bestuursorgaan zitten en welke besluiten daarbinnen genomen worden. Dit voorkomt niet alleen misverstanden, maar zorgt ook voor een heldere organisatie van de bedrijfsvoering.
Ontdek zelf de voordelen van de equimerio® toolset. Vraag een gratis demo aan!
